meltem çekenİtalya’nın Bolzano kentinde bulunan Museion Bozen-Bolzano Müzesi, çağdaş sanatın sınırlarını sorgulatan beklenmedik bir olayla gündeme geldi.
Sanatçı Goldschmied & Chiari’nin “Bu akşam dans etmeye nereye gidiyoruz?” adlı enstalasyon çalışması, boş şampanya şişeleri, konfetiler ve bir disko topundan oluşan özgün tasarımıyla dikkat çekti. Ancak müzenin temizlik görevlisi, bu eseri bir parti sonrası kalan dağınıklık sanarak toplayıp çöp poşetine attı. Olay, sanat dünyasında hem şaşkınlık hem de tartışma oluşturdu.
Müze yetkilileri, eserin çöpe atıldığını fark ettiklerinde durumu hemen düzeltmeye çalıştı.
Çöp poşetleri henüz imha edilmemişti ve eser kurtarılarak yeniden sergilenmeye hazır hale getirildi. Bu olay, çağdaş sanatın algılanış biçimi ve estetik değerleri üzerine uzun süredir devam eden tartışmaları bir kez daha alevlendirdi.
New York Üniversitesi’nden sanat tarihçisi Prof. Dr. Pepe Karmel, “Çağdaş sanat, bazen sıradan nesneleri bağlamından kopararak anlamlandırır. Ancak bu durum, eserin sanat olarak tanınmasını zorlaştırabiliyor” dedi.
Karmel’e göre, temizlikçinin yanılgısı, sanatın izleyiciyle kurduğu ilişkiyi sorgulatan bir örnek. 2022’de Art Journal dergisinde yayımlanan bir makale de benzer bir görüşü destekliyor; araştırmaya göre, enstalasyon sanatı gibi alışılmadık formlar, halk tarafından sıklıkla “sanat” olarak algılanmıyor.
Olay, sanat çevrelerinde farklı tepkilere yol açtı. Londra’daki Tate Modern’den küratör Dr. Frances Morris, “Bu tür yanlış anlamalar, çağdaş sanatın gücünü de gösteriyor. İzleyiciyi şaşırtmak ve provoke etmek, bu eserlerin doğasında var” yorumunda bulundu.
Bazı eleştirmenler, eserin çöp sanılmasının, çağdaş sanatın “anlamsızlığa” kaydığına dair bir işaret olduğunu savundu.
Sanat eleştirmeni Jonathan Jones, The Guardian’daki köşesinde, “Sanat, eğer bir temizlikçi tarafından çöp sanılıyorsa, belki de mesajını yeterince iletemiyor demektir” diye yazdı.
Museion Müzesi Müdürü Letizia Ragaglia ise olayı bir iletişim kazası olarak nitelendirdi:
“Temizlik ekibimize eserin sanat olduğu yeterince açıklanmamış olabilir. Bu, bizim hatamız.”
Ragaglia, eserin yeniden sergilenmesiyle birlikte ziyaretçilere daha fazla bilgi sunacaklarını belirtti. Bu olay, Almanya’da bir temizlikçinin, Joseph Beuys’un yağ lekelerinden oluşan bir enstalasyonunu “kir” sanarak temizlemesi gibi geçmişteki benzer vakaları da hatırlattı.
Uzmanlar, bu tür durumların, sanatın tanımını ve değerini sorgulatan bir ayna işlevi gördüğünü vurguladı.
California Üniversitesi’nden sanat teorisyeni Prof. Dr. Amelia Jones, “Sanat, her zaman izleyicinin algısına bağlıdır. Bu olay, bize sanatın ne kadar kırılgan ve öznel olduğunu hatırlatıyor” dedi.
Bolzano’daki bu talihsiz olay, çağdaş sanatın hem hayranlarını hem de eleştirmenlerini bir kez daha karşı karşıya getirirken, “Bu akşam dans etmeye nereye gidiyoruz?” Adlı eser, çöp poşetinden kurtularak müzedeki yerini aldı.
